LALt LTLLLL }lhd`,($ P5.4RFF A$%$% 0"$)$$H hLW , `e$$%`  R@P1   *  T.`GH`@1`  LTCDCH zhC gDD zCDLgL` "LQl LYK2(KHk A 00KhAx 0:; < =KҺ?764ө0>5ҩ:23 4 1 234 5} 1 > ,P v ҥҥ07Р0X`# P 21 2 - 35451 - ) 8 } Ȅ1 2 H 3545 1Q`jj)?j) <ө P AC E'0& '`?0,0?}>06L(L ) ߍҩҭҍ ) ǭ `)ҩЍҊ Үe1i1`ҍ ҩ(ҢAҩ`?@} A n$%8C[C$$K%S[%ݬ!d0 $l%t%$% D }D ` ~   N*)L <*D  La(( > M L_La( >   }L ( L 0j   $.B #"C ! '  h .  } L_La )o>Ly JJ   HH)H M h < hy  hy!! }  .LP> *Lo QA  A`*`/A! }߰")+ݤ " $//G@ }L_LaL  3 > L_  >  M  ( <E`?$ ` N <LK ) ꩧLa h "#}LA ` )Lݤ <LG/Ș ݤLaL_08`"))8`0 <}G$Șݤ(`  8(()$}$%)з`$GȘݤ`H)h?H^ji "0("&hEEd }"EiEȱEiE`h`hQEEd" ) E8EȱEE`@ .d 8E QEEH.}8 *h | `LaLaI <$(I0G/IɛIL_I L L_ ECȱE, CqECȊ}qEC I {G.G LPsrotceS eerF H0 C ) *,=,?, Gh)H<, GȽ$G h>, GȄI} ! GI` ~ d~  ~ L/DC8C~D 0IGIDC`p}ih =H*"" h0Ch h0!)C)з?$Щ 08.`}"%, "$' HH`L5 tqLO"7)0+0,)i Z,0 +!,"  | F La S}  LPE,0Ȯ" $JJJȐEʈE ʽEȩ?E7EȩE, 0EȩE  Ά}` "d*J N ^  3 > C?Cݔ( ' (    C L} LPL ,C 3 )C  L LPB, 3     !0 B,  L  }LPLa0CMݨLݧ *ML A NݤLaL_LaNLML_|{ }AO  A0`.ADA +)@  AL((La,.}![4" }S  La) .!KESF.ʎ|JJG.c Lac}lGtH`}$0^:;ȩ~$. ȩ "* ?~?/ɛ ~  ~Ýн .`}La$ .(`BDOS SYS $%  $L% LL_#".|,")  }  8 I0 ` X`  45  )?i@3245, 4224 ;Ӡ@ԠBX`F5*F}5*4*4*Bx)%`0 g  *0#\ JGGȽG * La `8 }H h|LЌ8`  +0(.G)ݟG)ȱGȱG`LK"!"La`8!} " iL9iipE`  " "dEE8EF "h( :(,0(`( dE"}FEi (| 0`Ƀ0.c}.C/`C,"0)@H@ @ h@@ "C8&C #}C8X` w 675  υ   w A,90 S  6 6L+,7,60 7` l  L7 7$} VH 7h`,70"56ڠ 076 $ 7` nBDE J V,70 +0,6 7 $ 7 l`̠%}DE60 7 BJ V0iƝDEHIB V0K=8DEHI V3 ,5&}0 =,0H 7h` H hll,0DHEhĝDEL8H'}IHI, VL4,50 @L$9#D:AUTORUN.SYSD:BDUP.SYSE: B V BLV` 8#,#(}0 A"!"}LL zCED$FCECEDFF@6I6 Ӣ@ԍ` s)`)}  \`h@)l    QG ɟ 9I/ɞ ʎ0H *}M #IL_ ! BD}$9L$L2 3<i`5Sw7k. R,9 d58 Fj5! 5" 6 6,#02,,}6,"0$z56} 4 s) '+ '+ s) '+ s) '+ s)R C5 4Kommando: @Lw +ɛ -}^ v4 $L!$!OAO@(9) 0|%Ю 3L!$ x4 *{%9 *90 Z+L$H x4 v4h8A %v%.}%w% .L$D1:*.*C+%%,,,,.-,h10/13 %L 4KEIN BASIC/MODUL`` 4Datei kopieren,(nach): *9ɛ`/}:D 2( ) 4ӭɛ`9 '"9A 4`99:ɛ?9 *:: :,90}:D 2(,90  ' (99V 9,90 (9,9B X( 8)` q(99Q'!U 4(J) +0ɛN x4 v4L&J 1}v4 F5,9 'JB V F5(0L': 4 ' Y5: 48H:IB V L4,90 4Ziel2} #( @ ' '9A Y5: 4 BXY 4S0 ,90 (L' C5,9 ,90 (L&`:,9iL4:* ? ɛ,3}`<ӽD'E'C 9LKL4 4Original +0ɛLx4hh`9:::*::.::Ȍ9`:Y4}:,ɛ者Y:`Y:::E: : E: .:ȽE: : 𩛙: )2 ( 4Kopiere- : 4,9 4 -> 5}1: x4:`::Ȣ:::, ɛ::`:::ٸ00``9 F5Y: 4 Y5E: 4B6} 4G:A`999`$R^Lv4999999ɛ;,7 )0.9.9 99θ9 4Šśι9L$7}99`800 0 8 00`999Lb* * * 2599 9:9C9θ99A4 */θ9θ99θ9919 *98}: *::Ƚ9:ɛ8,4/7.9θ9 4ŠՠǛι99,ɛ99`999:D:`,90`L$9}O99999`B͠9 4PHI Vι9` 4Dateiname: ` +`%H$H`55 ^Lv4 + *p:},9Wp,H::*::.:Ȍ9:9 25 * *h Y5 4ٺ)  4堛!) 4 4;}堛ꭵ9P9 99 4 Y5Ko,9B BEDD:EEHI V-L4,p,o,Xo,J q, q<}, q,X9 4L,No, s,9 O5LF5 H9HIhL4 4Sichern - #H + * *hBL4 4Freigeben - $ 4Alter, =}neuer + * * ) 4Zurueckholen - "С 4Loesche - + * *9N!BL49 !BE: 4DE::G:::1>}F:: 4 Y5H: 4B9 4I:< }99ͷ90H: H:0.H: H:H: 0H: 4Loesche --> ?}E: 4U 4 (N) +0J x4 v499 4 F5LC-LF5 v4Lb- 0ɛ11 97v. x4 0ɛy.Lv4w7 x4}.k.@}k.)k. 0VJ#k. @k. x4Bu. 4BK 4Lv4D1:SDMCJ0.100 0ɛ1'9#00)" A}0 x4 0ɛNJLv40 x4 0ɛ NJLv4L/Ά. x4 v4 0ɛ15 x4)08*. 0ɛ17 x4)B}. 0Pɛ N J$ x4W30 0ɛJN x4.L/Lv4 0ɛ9)ͱ0娌. 0 x4 0ɛ JN x4. C}0ɛ14 x4)0. 0ɛ JN x4.0 v4 0ɛJ N x4Lv40 4 Y5 F5,.6h:.:D}:: 00) 0N20 4 Y5 B͠0 4 4$ 4 4 F5Lv4 x4-7,7 4 + v4L$`1Ph:E}JD1:BDOS.SYSD1:BDUP.SYS$9 4File laden - + *59N5:0 *0 0 4ҠЛF}`L4 4Startadresse (HEX): * *9ɛ* L )L`999 4Speichern Name,Start,Ende,Init,Run *9: G})ɛL$j5k5 )Hl5m58j5s2k5x2h 4Šț`Hj5 k5 l5 m59hɛ* )Hr5s5 r59hɛ )x5y5H} x59B,909A ,J 4,90F Bh5 4 29A 2j5 4 4HIHIj5k5 4 L4 B,9I} 2n5 4 4,9 2t5 4 4LF5,HI`` 3-ȹ8 )0" 3ȹ8 )0 d59թ 3 3 J}% 3 3 3 %`3ȹ8mɛ]~3@?ab]!"D L\mɛ\`"!`K} 3 3 0`3338 38`` * 3L*ȹ89ɛ3`)8 x4`8 F5Bs4 4JL} VB8 4HI VL4 F5 4DOS Diskette einlegen +0ɛ T0L!$E:99H 4h99`HHM}` 4HJJJJ 4h) ii0Lx4hh x4L4lɛ x4`DE`HI V0`8d8 i05/5 v4%5N} 4 v4 C5D L$Ҡm9D:iE` O5J BLVJBL4ʒF`bP kkkO}555676[6}66667 󀀀㉀ $"5&2$2P}23k  $irectory$n|> $ir3pezial !$isk)nhalt|($osschreiben ":um"asic-odul|)&ormatieren #$ateikQ}opieren|*:urueckholen $$ateiloeschen|+"inaer3ave %.amenaendern|,"inaer,oad &$ateisichern|-3tartab!R}dr '$ateifreigeben|.3tartup%dit J7b7z777777 8"8:8R8j888Formatiere Disk Nr.: 1 Density S/M/D/C: MFormatieS}re D1 J/V/N: N DOS schreiben LW : 1BDUP schreiben J/N : J Konfigurieren J/N : NAnz. der Laufwerke : 2 Anzahl der BT}uffer : 2 Ramdisk aktiv J/N : J Ramdisk Nummer : 8Ramd. resident J/N : JRamdiskgroesse 1-3 : 3Tastaturbuffer J/NU} : J DOS schreiben J/N : J Write-Verify J/N : NV}W}<FK Y} Z} Blz. @BIBODOS is speciaal geschreven voor gebruik me [}t de ATARI 1050 diskdrive met ingebouwde HAPPY of SPEEDY-print. Voor de duitse TURBO 1050 diskuitbreiding is een speciale ver \}sie beschikbaar. Bovenaan het DOS-menu staat welke versie U heeft. TURBO 1050 gebruikers moeten gebruik maken van BIBODOS 5.1 ]} . Voor HAPPY, SPEEDY e.d. is dat BIBODOS 5.1 . Wanneer U de verkeerde versie gebruikt werkt alles prima, alleen niet op de ^} hoge snelheid die genoemde drive-uitbreidingen U kunnen bieden.Het DUP-menu van beide DOS-versies is gelijk. Dit is mogelij _}k omdat zich in de boot-sektoren een sprongtabel bevindt. Het DUP-menu gebruikt deze tabel om de verschillende DOS-functies a `}an te roepen.BIBODOS kan met alle diskformaten werken.Die formaten zijn:SINGLE DENSITY ( 90 kByte)MEDIUM DENSITY ( a}130 kByte)DOUBLE DENSITY (180 kByte)Double density is natuurlijk alleen mogelijk wanneer uw drive is voorzien van een u b}itbreiding zoals SPEEDY, HAPPY of TURBO.BIBODOS is volledig compatible met DOS 2.0 en DOS 2.5. Dat betekent dat diskettes, b c}eschreven met DOS 2.5 of 2.0, zonder meer met BIBODOS gelezen en/of gewijzigd kunnen worden. BIBODOS kan naar believen files d}van de ene dichtheid naar de andere dichtheid over schrijven.Wanneer U tot nu toe met DOS 3.0 gewerkt heeft dan is het verst e}andig dit DOS geheel te vergeten. U zult merken dat BIBODOS veel komfortabeler en sneller werkt. Bovendien verbruikt BIBODOS f} veel minder ruimte op uw diskette. Door middel van een speciaal omzetprogramma is het mogelijk DOS 3 files naar het BIBODOS- g}formaat om te zetten. Dit programma bevindt zich op deze disk. U kunt het vanuit het BIBODOS-menu met de optie 'L' laden en g h}ebruiken. Volg gewoon de aanwijzingen die U op uw scherm krijgt.Wanneer uw computer is voorzien van meer dan 64 K RAM-geheug i}en (130 XE bijv.) kunt U die extra geheugenruimte gebruiken als RAM-disk. BIBODOS kan automatisch een RAM-disk voor U install j}eren. Afhankelijk van de hoeveelheid extra geheugen die beschikbaar is kan een RAM-disk opgezet worden van 64 K tot 256 K. So k}mmige afwijkende geheugenuitbreidingen kunnen problemen opleveren. Meestal is het mogelijk een oplossing te vinden door het v l}eranderen van enige parameters in de boot-sektoren van BIBODOS.Als toegift bevindt zich in BIBODOS nog een keyboard-buffer m}van maximaal 32 tekens. Dit buffer werkt ook vanuit een Basic-programma. U kunt dit buffer naar believen in- of uitschakelen. n} Bij gebruik van een TURBO 1050 drive-uitbreiding moet om technische redenen dit buffer zijn. Hierover later me o}er. De BIBODOS diskette is niet beveiligd tegen kopieren. Maak in ieder geval (met BIBODOS of een sector p}-copyer) een kopie van deze diskette zodat er niets mis kan gaan.Doe de kopie (of het origineel) van BIBODOS in uw drive (nr q}. 1 !) en schakel de computer in. TURBO 1050 gebruikers starten zoals gewoonlijk op met geopende diskgleuf. Vervolgens moet v r}ia SELECT ($100) verder 'geboot' worden.BIBODOS wordt eerst automatisch geladen waarna BASIC zich zoals gebruikelijk met 'R s}EADY' meldt. Toets nu het woord 'DOS' in en druk op RETURN. Onmiddellijk verschijnt het BIBODOS-menu. Het BIBODOS-menu bevind t}t zich altijd in het geheugen en hoeft dus niet steeds van disk geladen te worden (behalve bij TURBO-BASIC !).U hoeft voor u}het kiezen van de een of andere functie alleen de letter die voor die functie staat in te toetsen. De RETURN-toets wordt alle v}en gebruikt wanneer nadere gegevens zoals file-namen, adressen e.d. opgegeven moeten worden.Met de BREAK-toets breekt U een w}bewerking af. Onmiddellijk keert DUP naar het normale menu terug. Wanneer dit menu geheel of gedeeltelijk uit beeld is opgesc x}hoven dan kan met een druk op de RETURN-toets het menu weer zichtbaar gemaakt worden.Als we nu dat BIBODOS-menu wat nader b y}ekijken dan zien we aan de bovenkant vermeld welke BIBODOS-versie U heeft geladen. Staat na het versienummer een 'N' dan heef z}t U de TURBO 1050 versie. In het andere geval staat er een 'F' welke duidt op de BIBODOS-versie, bedoeld voor HAPPY, SPEEDY e {}nz.In de volgende regel kunt U de 'konfiguratie' van BIBODOS op dat moment bekijken. Wijzigingen zijn aan te brengen via fu |}nctie 'H' (DOS schrijven).De cijfers en afkortingen betekenen hetvolgende:D:12345678 Invers weergegeven cijfers laten }}zien welke drive-nummers door BIBODOS worden herkend.Wanneer een normaal afgebeeld cijfer als drivenummer wordt gekozen dan ~}verschijnt foutmelding: 160 (Foutief drive-nummer).BUF:2 Het maximaal aantal te openen files.Voor een goede werking van } het BIBODOS DUP-menu moet hier minstens een '2' staan. Hoe minder buffers en/of drives actief gemaakt zijn, hoe meer geheu }genruimte U over heeft.RD:8R Het drivenummer waarmee de RAM-disk wordt aangesproken.De letter 'R' achter het drivenumme }r geeft aan dat de RAM-disk inhoud altijd intact blijft, ook na een zogenaamde 'koude start'. Wanneer het RAM-disknummer niet } invers wordt weergegeven dan betekent dit dat BIBODOS wel is voorbereid op een RAM-disk maar dat uw computer geen geheugenru }imte voor een RAM-disk heeft.RS:256K Grootte van de RAM-disk.Ook dit kan gewijzigd worden bij het gebruiken van functie } 'H' (DOS schrijven). Er zijn drie mogelijkheden: 64 K, 128 K en 256 K. Pas op: wanneer U een 256 K RAM-disk konfigureert op }een computer die in werkelijkheid niet zoveel geheugen heeft dan werkt alles schijnbaar normaal totdat U de bovenste geheugen }grens overschrijdt. Een verminkte RAM-disk inhoud is dan het nare gevolg !! U ziet een aantal functie }s waaruit U een keuze kunt maken.Elke functie wordt voorafgegaan door een letter. Alleen die letter hoeft te worden ingetoet }st. Laten we beginnen bij de toetsen '1 t/m 8'.1 t/m 8Het intoetsen van een cijfer laat de directory (inhoud) van }de diskette in de drive met het gekozen nummer zien. Wordt een niet bestaand drive-nummer gekozen dan verschijnt een foutmeld }ing.Alle files worden getoond plus het aantal nog vrije sektoren. Bovendien wordt het formaat (density) van de diskette geme }ld. Beveiligde files worden aangegeven met een '*' voor de file-naam.Wanneer bij het opvragen van een diskinhoud met een }van de cijfertoetsen tegelijk de 'SHIFT'-toets wordt ingedrukt dan verschijnt de inhoud van de diskette eventueel e }erder uitgewiste of niet afgesloten files. Een uitgewiste file krijgt voor de naam een '='-teken. Een foutief afgesloten fi }le een '?'-teken.Een uitgewiste file kan meestal met de functie 'J' (terughalen) hersteld worden mits de 'gewiste' sektore }n nog niet door een andere file zijn overschreven.Dit terughalen lukt niet wanneer aan de filenaam een '?' vooraf gaat.Fi }le-namen die voorzien zijn van de tekens '<' en '>' kunnen niet door DOS 2.0 gelezen worden. (wel door DOS 2.5)A: Disk } inhoudDeze functie doet hetzelfde als het intoetsen van een cijfer (drivenummer). Nu kan echter exact aangegeven worden we }lke filenamen uit de disk-inhoud op het scherm moeten verschijnen. Op deze manier kunt U naar een bepaalde file-naam zoeken. }Bevindt deze file-naam zich niet op de diskette dan wordt alleen het aantal vrije sektoren opgegeven. Wanneer U bijvoorbeeld }wilt zoeken naar de files die als (laatste drie letters) BAS hebben gekregen dan toetst U in: *.BASWilt U drive 2 }bekijken dan wordt dat (bijv.): 2*.BAS of D2:*.BASDe 'D' of de dubbele punt ':' kan weggelaten worden.Het sterretje ('* }') is bedoeld als JOKER (engels: WILDCARD). Toets nu *.* in (na de 'A'). Alle filenamen verschijnen op uw scherm. Wanneer U B }*.* intoetst dan worden alleen de namen die met een 'B' beginnen getoond. Ook het vraagteken kan hier gebruikt worden. Het '? }'-teken vervangt dan 1 letter of cijfer.Voorbeelden:TEST? = TEST1 TEST2 TESTA } TESTLIST.00? = LIST.001 LIST.002 LIST.00HELP.* = HELP.DOC HELP.TXT } HELPA?.??? = AB.BAS A1 A.*Deze wijze van filenaam-aanduiding geldt ook wanneer } U vanuit BASIC filenamen opgeeft (voor bijv. het laden van een file met 'LOAD').Wanneer U de diskinhoud met een printer op } papier wilt laten afdrukken dan moet U hetvolgende invoeren:*.*,P:*.BAS,P:De 'P:' dient ervoor de computer opdracht te ge }ven alle tekst naar de printer te sturen. Vergeet hierbij vooral de komma voorafgaande aan 'P:' niet.B: Basic oproepenDo }or het intoetsen van de 'B' verlaat U het BIBODOS-menu en komt weer terecht in BASIC of in het programma van een op dat momen }t aangebrachte insteekmodule.Wanneer U vanuit BASIC naar het BIBODOS-menu bent gegaan en op dat moment heeft zich een BASIC- }programma in het geheugen bevonden, dan zal na terugkeer in BASIC datzelfde programma nog steeds onaangetast in het RAM-geheu }gen van de computer aanwezig zijn. Dit geldt niet wanneer U functie 'C' (file kopieren) heeft gebruikt.Wanneer U vantevoren }BASIC heeft uitgeschakeld (d.m.v. indrukken 'OPTION'-toets bij het opstarten van de computer) dan ziet U de foutmelding 'GEEN } BASIC/MODULE'.C: File kopierenMet dit commando is het mogelijk files van een bron naar een doe }l te sturen. Niet alleen van disk naar disk maar ook van cassette, toetsenbord of disk naar de printer, het beeldscherm, een }andere disk(drive) of cassetterekorder. Tussen bron en doel dient ook hier een komma geplaatst te worden.Voorbeeld: *.*,2 } of 1,2Alle files van drive 1 worden nu naar drive 2 gekopieerd.FILE.DOC,P: FILE.TXT,E:De tekstfile FILE.DOC zal naa }r de printer worden gestuurd.De file FILE.TXT zal op het beeldscherm verschijnen.E:,2:FILE.DOCTekst zal vanaf het scherm }naar drive 2 worden gestuurd. De invoer van de tekst gebeurt met het toetsenbord. Het einde van de file geeft U aan met de to }etskombinatie 'CONTROL-3'.De computer kan U vragen de 'bron' of 'doel'diskette in te steken, ook wanneer U helemaal niet me }t een disk aan het werk bent. Druk in dat geval gewoon op 'RETURN' waarna de computer doorgaat met de gekozen functie.Wanne }er U met 1 drive wilt kopieren dan geeft U geen 'doel' op:HELP.DOC of *.BASHierbij zult U afwisselend de 'bron' en 'doe }l'diskette in de drive moeten steken. De computer zal U hierbij helpen. Verwissel de diskettes niet per ongeluk ! De computer } kan dit niet voor U controleren.Maak een eenmaal begonnen kopieerhandeling geheel af en probeer niet door het indrukken van } de RESET-toets een foutieve handeling af te breken. U loopt dan de kans dat een niet uit te wissen en verminkte file ontstaa }t.Wanneer U in een 'bron'filenaam sterretjes gebruikt,dan kunnen meerdere files automatisch gekopieerd worden: *.* 2*.*, }1 2,1Als U niet files gekopieerd wilt hebben dan kunt U de 'navraag'-functie aanzetten. De computer zal een filenaam } tonen en U vragen of U wel of geen kopie wilt. Door het intoetsen van de 'J' of 'RETURN' geeft U toestemming. Drukt U op de }'N' dan wordt de aangegeven file overgeslagen en laat de computer de volgende filenaam zien.Met een druk op de BREAK-toets b }reekt U het kopieren af.De 'navraag'-functie schakelt U in door achteraan de door U ingevoerde filegegevens de tekens '/Q' t }e plaatsen.Bijv: *.*/Q 2*.BAS,1/Q 1,2/QDe navraagfunctie werkt alleen waneer U inderdaad sterretjes gebruikt !Geeft U } bijvoorbeeld de filenaam TEST.DOC/Q op, dan wordt deze file, mits aanwezig, onmiddellijk gekopieerd zonder toestemming te }vragen. Een file kan eventueel tijdens het kopieren een andere naam krijgen. Geef }hiervoor de 'bron'filenaam zonder sterretjes op, dan een komma en vervolgens een andere filenaam. Bij het gebruik van 1 diskd }rive wordt de file op diskette onder de tweede opgegeven filenaam gekopieerd.Wilt U die file echter toch op een and }ere diskette hebben, dan is het eenvoudiger op de normale manier (met 1 filenaam) te werken en vervolgens de filenaam op de ' }doel'diskette met functie 'E' te wijzigen (zie verderop).U kunt de ene file achter aan een andere file koppelen. Dit wordt }wel gedaan om meerdere programmagedeelten tot een file samen te voegen. Wanneer U bijvoorbeeld de file: TEST.COM achter aan d }e file PROGR.COM wilt plakken dan moet U de filenamen als volgt intoetsen: TEST.COM,PROG.COM/AVoor het samenvoegen dient het } kenteken '/A'. Hierbij blijft de file TEST.COM onveranderd. Er wordt namelijk een kopie van gemaakt die achter de file PROG. }COM wordt geplakt.Deze wijze van samenvoegen veroorzaakt echter vaak een geheel of gedeeltelijk lege sektor tussen de twee g }edeelten in. Om deze overbodige sektor kwijt te raken hoeft U slechts de samengestelde file in zijn geheel nogmaals te kopier }en op eventueel dezelfde disk onder eventueel dezelfde naam. ήMet BIBODOS kunnen }ook zeer lange files gekopieerd worden. Wanneer BASIC niet is uitgeschakeld kunnen circa 190 single density sektoren in een k }eer ingelezen worden. Zonder BASIC zijn dat er ongeveer 250. Is de file langer dan zult U een of meer keren de diskettes moet }en wisselen. Bij het gebruik van twee drives gaat alles vanzelf en hoeft U niets te doen.Breek ook hierbij het kopieren } voortijdig af.De file BDOS.SYS kan niet gekopieerd worden. Gebruik hiervoor de functie 'H' (DOS schrijven).Denk erom dat } een in het geheugen aanwezig BASIC programma bij het gebruik van functie 'C' gewist wordt. Om dit te voorkomen kunt U bijvoo }rbeeld het programma eerst naar de RAM-disk schrijven voordat U begint met het kopieren.D: File uitwissenMet deze functi }e kunnen een of meer files van een diskette gewist worden. Met functie 'O' (terughalen) kan een gewiste file weer hersteld wo }rden mits er nog niet met een andere file overheen geschreven is.Wanneer U als filenaam opgeeft: *.* dan kunnen alle files g }ewist worden. Hierbij zal de computer steeds een filenaam laten zien met de vraag of U die file wel of niet wilt wissen. Een }druk op de 'J' wist de file uit. Elke andere toets laat de computer naar de volgende file gaan zonder de aangegeven file te w }issen. BREAK beeindigt de wisfunctie.Wilt U, zonder steeds te hoeven bevestigen, in een keer alle aangegeven files uitgewist } hebben dan kunt U via het achtervoegsel '/N' het 'navragen' uitschakelen, bijv.: *.BAS/NE: Namen wijzigenHiermee kunt U } de naam van een file veranderen. U moet dan twee filenamen, gescheiden door een komma, ingeven, bijv.:TEST.DOC,TEST.TXTOok } hetvolgende is mogelijk: *.DOC,*.TXTHierbij worden alle files met de extender 'DOC' veranderd in xxx.TXT.Let erop dat de n }ieuwe naam nog niet eerder op de diskette voor komt. U komt anders te zitten met twee verschillende files met dezelfde naam. }Herstel is dan niet meer mogelijk. Beide files worden namelijk gelijktijdig veranderd.Het enige wat U dan kunt doen is een f }ile met functie 'D' (met ingeschakelde 'navraag') uitwissen, de overblijvende file een andere naam geven en met functie 'O' ( }terughalen) de gewiste file weer herstellen.Een gewiste file verschijnt in de 'speciaal-diskinhoud' (bijv. SHIFT+1) met het }kenteken '=', bijv.: = PIPO.BAS 103F: BeveiligenMet deze functie kunnen files tegen uitwissen of overschrijven beveiligd } worden. In de diskinhoud ziet U de beveiligde filenamen voorafgegaan door een '*' aangegeven staan. bijv.: * AGENDA.BAS 84O }m een beveiligde file te kunnen wissen of overschrijven moet eerst met functie 'G' het sterretje verwijderd worden.Pas op! H }et beveiligen van files beschermt U tegen het per ongeluk formatteren (dus volledig wissen) van de diskette.G: Vrij z }ettenEen met functie 'F' beveiligde file wordt weer 'vrij' gezet, d.w.z. dat het sterretje voor de filenaam weer wordt wegg }ehaald.H:DOS schrijvenDe functie 'H' zorgt voor een kopie van BIBODOS op een andere diskette. Hierbij kunnen tevens enke }le parameters gewijzigd worden. De gewijzigde instellingen worden dan met BIBODOS meegeschreven.Na het intoetsen van de 'H' }verschijnen enige vragen die eerst beantwoord moeten worden voordat de kopie van BIBODOS geschreven wordt.U krijgt de volgen }de vragen:Schrijf DOS naar: 1Geef hier aan naar welke diskdrive een kopie van BIBODOS gestuurd moet worden. RETURN stelt h }et drivenummer automatisch op 1. BREAK breekt ook hier de functie af.BIBODOS kan niet naar een RAM-disk geschreven worden. }BDUP schrijven J/N: JSoms is het niet nodig het BIBODOS-menu op een nieuwe diskette te hebben (bijv. wanneer een AUTORUN.SYS } file aanwezig is en er toch niet met het BIBODOS-menu gewerkt hoeft te worden). U kunt dan een 'N' intoetsen. Daarna zal all }een de file BDOS.SYS naar de diskette geschreven worden.Konfigureren J/N: NOm enkele DOS-parameters te kunnen wijzigen dru }kt U hier op 'J'. Hoeft er niets veranderd te worden dan drukt U op 'J' of op RETURN.Wilt U BIBODOS opnieuw konfigureren dan } verschijnt na het intoetsen van de 'J' een nieuw lijstje met vragen. Ook deze vragen zullen we even langs lopen:Aantal dis }kdrives: 2Heeft U maar een drive dan kunt U hier '1' intoetsen. Er kunnen maximaal vier drives aangegeven worden. Geef om ge }heugenruimte te sparen niet onnodig veel drives op.Het aantal drives heeft niets met een eventuele RAM-disk te maken.Aanta }l buffers: 2Hiermee kunt U het aantal filebuffers wijzigen. U bepaalt hiermee hoeveel files gelijktijdig geopend en bewerkt }kunnen worden. Om technische redenen moeten minimaal 2 buffers aanwezig zijn. U kunt maximaal 6 buffers aktiveren. Geef ook h }ier niet onnodig veel buffers op.Ramdisk aan ? J/N: JBij het gebruik van een computer met meer als 64 K werkgeheugen kunt }U het extra geheugen gebruiken als een RAM-disk. U heeft dan een zeer snelle extra diskdrive tot uw beschikking. Wanneer U de }ze vraag met 'J' heeft beantwoord dan zal BIBODOS elke keer bij het 'booten' testen of er genoeg geheugenruimte aanwezig is v }oor het opzetten van een RAM-disk. Is dit het geval dan wordt de RAM-disk automatisch opgezet.Wilt U een RAM-disk? Dan mag U } nog drie extra vragen beantwoorden die te maken hebben met die RAM-disk:Ramdisk nummer: 8Hier bepaalt U onder welk driven }ummer de RAM-disk aangesproken moet gaan worden. U kunt kiezen uit de nummers 2 tot en met 8. Bij gebruik van twee drives kun }t U uiteraard niet het nummer 2 kiezen voor de RAM-disk.Als standaard wordt altijd voor de RAM-disk het nummer 8 gekozen. Sp }eciaal voor DOS 2.5 (dat ook met RAM-disk nr. 8 werkt) geschreven programma's kunnen dan probleemloos onder BIBODOS lopen.R }amd. resident J/N: JDoor hier met 'J' te antwoorden bepaalt U dat bij het opnieuw 'booten' van een diskette de RAM-disk inta }ct blijft. Voorwaarde is wel dat U uw computer niet uitschakelt ! Opnieuw 'booten' zonder de computer uit te schakelen is mog }elijk vanuit BASIC door het intoetsen van het commando 'BYE' waarna U met 'RESET' weer terug in BASIC komt. Ook het indrukken } van de 'RESET'-toets na POKE 580,1 heeft een 're-boot' tot gevolg. Ook: A=USR(58487) + RETURN werkt uitstekend.Vanuit BIBOD }OS krijgt U een 'koude start met de toetskombinatie: SHIFT-CONTROL-TAB, of, met de functie 'M' (start vanaf adr) geeft U adre }s E477 (coldstart-vector) in en drukt op RETURN.Denk er om dat een 'koude start' het geheugen ! Belangrijke prog }ramma's eerst in de RAM-disk of op de 'echte' diskette schrijven voordat U een 'koude start' doet.Ramdisk grootte: 1-64k 2- }128k 3-256k: 3De computer vraagt hier hoeveel geheugen, behalve de 64 K die uw computer voor zichzelf nodig heeft, over is }om een RAM-disk in te maken. Wanneer U een 130 XE computer bezit dan heeft U dus 64 K geheugen over voor een RAM-disk. Bij ee }n tot 256 K opgevoerde 800 XL moet U dus een '2' invullen (256-64=192 !).De RAM-disk werkt prima met een 130 XE en vele ande }re geheugenuitbreidingen zoals Compy-shop e.d. Mocht U een sterk afwijkende uitbreiding bezitten dan is het mogelijk de bitta }bel in de bootsektor van BIBODOS te veranderen.Wanneer U de RAm-disk op een grootte van 256 K heeft ingesteld en U gaat late }r met BIBODOS op een computer werken die minder geheugenruimte bezit dan wordt schijnbaar toch een RAM-disk geinstalleerd van } 256 K. Zolang U nu bij het volschrijven van de RAM-disk maar niet de bovengrens van het geheugen bereikt is er niets aan de }hand. Gaat U te ver dan wordt de reeds in de RAM-disk aanwezige data overschreven en dus verminkt ! Pas dus goed op!Een 256 } K RAM-disk heeft 1014 sektoren.Een 128 K RAM-disk heeft er 502 en in een 64 K RAM-disk zitten 246 sektoren. Het gaat hierbi }j wel om Elke sektor kan 256 bytes bevatten. DOS 2.5 werkt met , met 128 bytes per sektor. Laa }t U dus niet misleiden door het aantal opgegeven vrije sektoren.Toetsenbuffer J/N: JNet zoals meestal het geval is bij gro }tere computers kan uw 8-bittertje voorzien worden van een 32 tekens groot keyboard buffer. BIBODOS zorgt hiervoor als U deze }vraag tenminste met 'J' beantwoordt. Is een toetsbuffer lastig (bij spelletjes bijvoorbeeld) dan kan dit buffer uitgeschakeld } worden. U antwoordt dan deze vraag met 'N'.Wanneer uw drive is voorzien van een TURBO 1050 uitbreiding, dan is het van esse }ntieel belang dat het toetsenbuffer is. Het is anders onmogelijk de TURBO op hoge snelheid te laten werken. Het } toetsenbuffer gooit namelijk de in het geheugen geladen TURBO-routine, die o.a. voor de hoge lees- en schrijfsnelheid zorgt, } volledig in het honderd. Mocht U een DOS-versie hebben die niet wil draaien wegens dat toetsenbuffer, dan kunt U de disk toc }h booten door niet zoals gewoonlijk met geopende diskgleuf op te starten maar gewoon (net als vroeger) met gesloten diskgleuf }. TURBO wordt dan niet geaktiveerd, de disk wordt op normale (lage) snelheid geladen en U kunt een nieuwe DOS schrijven zonde }r toetsenbuffer.Door hierna opnieuw (met TURBO) te booten is alles weer normaal (dus snel).Alle door U veranderde parameter }s worden pas werkzaam wanneer U de computer opnieuw laat 'booten' met het nieuw weggeschreven BIBODOS.I: FormatterenDez }e functie gebruikt U om een nieuwe diskette voor gebruik klaar te maken of om een oude disk geheel te wissen en opnieuw te ku }nnen gebruiken. Ook nu krijgt U enige vragen te beantwoorden:Formatteer drive nr: 1Geef op welke drive moet gaan formatter }en. Ook de RAM-disk kan geformatteerd worden. Alle oude data wordt dan gewist.Density S/M/D/C: SDe computer wil nu weten i }n welke density de diskette geformatteerd moet worden. S=Single, M=Medium, D=Double. Double density is natuurlijk alleen met } een uitgebreide diskdrive mogelijk (zoals HAPPY of TURBO).Kiest U de 'C' dan wordt de diskette opnieuw geformatteerd m }aar worden alleen de directory, VTOC en boot-sektoren opnieuw geschreven.De density blijft ongewijzigd. Deze methode van wis }sen gaat veel sneller dan formatteren. Voor het DOS-systeem maakt het geen verschil of U formatteert of met 'C'(clear) de dis }k wist.Formatteer Dx J/N: NUw laatste kans een vergissing te herstellen. Weet U zeker dat alles van de betreffende disk ui }tgewist mag worden ? Zo ja, dan drukt U op de 'J' en..... daar gaat-ie !J: TerughalenHiermee kunt U proberen om per onge }luk met functie 'D' gewiste files te herroepen. Dit gaat echter alleen wanneer nog geen andere data over de oude file-inhoud }heen is geschreven.Lukt het terughalen niet dan bent U de gewiste file onherroepelijk kwijt. U ziet dan foutmelding 174 op u }w scherm.K: Save binairDe geheugen-inhoud van de computer kan met dit commando naar disk geschreven worden. U krijgt dan } op disk een zogenaamde COM-file. Bovendien kunt U een init en een startadres opgeven zodat de file geladen en automatisch ge }start kan worden.U toetst in: FILENAAM,EXT,startadres,eindadres,initadres,runadresWanneer U een file zonder init- of start }adres wilt wegschrijven dan toetst U bijvoorbeeld in: FILE.OBJ,3000,3FFFAlle adressen dienen als hexadecimaal getal ingevoer }d te worden.Nog een voorbeeld: U wilt een file met alleen een startadres aanmaken. U toetst dan in: FILE.OBJ,3000,3FFF,,3400 } (2 komma'S)L: Laad binairHiermee kunnen COM-files geladen en gestart worden. U geeft slechts de filenaam, BIBODOS doet } de rest.Wanneer U achter de filenaam het achtervoegsel '/N' plaatst dan wordt de file wel geladen doch niet gestart.M: R }un vanaf adrDeze functie start een reed ingeladen machinetaal-programma. Ook hier weer een hexadecimaal getal invoeren.Pas } op dat U geen foutief adres opgeeft. Programmadelen kunnen verminkt worden of de computer slaat op hol (crash)!Opmerking: w }anneer U als adres een '*' intoetst dan wordt een met functie 'L' ingeladen programma gestart.N: Autorun makenDit is ee }n bijzondere functie van BIBODOS. De functie schrijft een 'AUTORUN.SYS'-file naar disk. In deze file kunt U enige BASIC-comma }ndo's zetten. Hiervoor krijgt U plaats voor 40 lettertekens. Wanneer die disk wordt 'geboot' dan wordt automatisch de AUTORUN !}.SYS-file geladen en worden de daarin geschreven BASIC-commando's uitgevoerd. Zo verkrijgt U bijvoorbeeld een zelfstartend BA "}SIC-programma.Wilt U bijvoorbeeld een disk maken waarmee bij het 'booten' volautomatisch het BASIC-programma PIPO.BAS wordt #}geladen en gestart dan geeft U als commandoregel in: RUN "D:PIPO.BAS". Wanneer U vervolgens op de 'return'-toets drukt wordt $}de AUTORUN.SYS file direkt weggeschreven. Zorg er voor dat de juiste diskette in de drive zit !De AUTORUN.SYS file wordt alt %}ijd naar drive 1 geschreven.Tenslotte nog hetvolgende:Bij het gebruik van Turbo-basic kunt U niet werken met het BIBODOS- &}menu. Vanuit Turbo-basic naar DOS gaan is niet mogelijk. De computer slaat zelfs op TILT.Het is het verstandigst om alleen B '}DOS.SYS op de disk met Turbobasic te zetten. Verder werkt alles net als anders.Dit was een beetje uitleg over BIBODOS. Hop (}elijk zult ook U BIBODOS gaan waarderen als een van de meest comfortabele "DOSSEN", speciaal wanneer U beschikt over een disk )}uitbreiding en een geheugen van meer dan 64 K.Veel sukses ermee !Uit het duits vertaald door: W.de Lange. *} Oktober 1987. met dank aan CASANOVA tm ORIGINEEL:(c)COMPY-SHOP duits vertaald door: W.de Lange. NVkABCMANKEPWIDTSPEELLINPAGWAIERPWIIDTX,}  -}6-I:,&A ++;,;AP,;AP,;@0,6-.67@,. 67,. .67@.},.''6.hhEhDBHGILV(1A"@+1AR@2! A A ! A1 /}X ԠǠΧӠŠb96-@f!@w-6-@96-lI6.7<%,&6-?:A8-@fI @M Y6-1}c A=7@<@,4(6-3 @= A$$7@<@,0Ap5 6.67@2},. &67,. 567@,.f6-P:+&,'@,467%@,.7@<,P6.7@34,34,34,34,34,34,34,34H34,34,34,34,34,34,34,34M34,34,34,34,34,34,34R65,128,6\--0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0;},0,0,0,0,0,0,0,0,0f::0,34,41,34,47,36,47,51,0,0,0,0,0,53,41,52,44,37,39,0pbb104,104,133,204,104,133,203,104,104,133,206<},160,0,177,203,201,155,240,14,200,196,206,208,245z11177,203,201,32,240,3,136,208,247,132,206,960 (: %%( Ned=}erlandse uitleg D ))(! ӠŠ N (X !!( MINI MANUALb (l --(%>}v ?-@@ ?(% LADEN VAN HET MINI-MANUAL  --(% EVEN GEDULD A.U.B. ?}  U@9@@ D:BIBODOS.DOCJ6-?:C:,>01720-31672<< ..for the BEST!  G}A D:AUTORUN.BAS H} Blz. @ PFK J} K} Blz. @BIBODOS is speciaal geschreven voor gebruik meL}t de ATARI 1050 diskdrive met ingebouwde HAPPY of SPEEDY-print. Voor de duitse TURBO 1050 diskuitbreiding is een speciale verM}sie beschikbaar. Bovenaan het DOS-menu staat welke versie U heeft. TURBO 1050 gebruikers moeten gebruik maken van BIBODOS 5.1N} . Voor HAPPY, SPEEDY e.d. is dat BIBODOS 5.1 . Wanneer U de verkeerde versie gebruikt werkt alles prima, alleen niet op deO} hoge snelheid die genoemde drive-uitbreidingen U kunnen bieden.Het DUP-menu van beide DOS-versies is gelijk. Dit is mogelijP}k omdat zich in de boot-sektoren een sprongtabel bevindt. Het DUP-menu gebruikt deze tabel om de verschillende DOS-functies aQ}an te roepen.BIBODOS kan met alle diskformaten werken.Die formaten zijn:SINGLE DENSITY ( 90 kByte)MEDIUM DENSITY (R}130 kByte)DOUBLE DENSITY (180 kByte)Double density is natuurlijk alleen mogelijk wanneer uw drive is voorzien van een uS}itbreiding zoals SPEEDY, HAPPY of TURBO.BIBODOS is volledig compatible met DOS 2.0 en DOS 2.5. Dat betekent dat diskettes, bT}eschreven met DOS 2.5 of 2.0, zonder meer met BIBODOS gelezen en/of gewijzigd kunnen worden. BIBODOS kan naar believen files U}van de ene dichtheid naar de andere dichtheid over schrijven.Wanneer U tot nu toe met DOS 3.0 gewerkt heeft dan is het verstV}andig dit DOS geheel te vergeten. U zult merken dat BIBODOS veel komfortabeler en sneller werkt. Bovendien verbruikt BIBODOSW} veel minder ruimte op uw diskette. Door middel van een speciaal omzetprogramma is het mogelijk DOS 3 files naar het BIBODOS-X}formaat om te zetten. Dit programma bevindt zich op deze disk. U kunt het vanuit het BIBODOS-menu met de optie 'L' laden en gY}ebruiken. Volg gewoon de aanwijzingen die U op uw scherm krijgt.Wanneer uw computer is voorzien van meer dan 64 K RAM-geheugZ}en (130 XE bijv.) kunt U die extra geheugenruimte gebruiken als RAM-disk. BIBODOS kan automatisch een RAM-disk voor U install[}eren. Afhankelijk van de hoeveelheid extra geheugen die beschikbaar is kan een RAM-disk opgezet worden van 64 K tot 256 K. So\}mmige afwijkende geheugenuitbreidingen kunnen problemen opleveren. Meestal is het mogelijk een oplossing te vinden door het v]}eranderen van enige parameters in de boot-sektoren van BIBODOS.Als toegift bevindt zich in BIBODOS nog een keyboard-buffer ^}van maximaal 32 tekens. Dit buffer werkt ook vanuit een Basic-programma. U kunt dit buffer naar believen in- of uitschakelen._} Bij gebruik van een TURBO 1050 drive-uitbreiding moet om technische redenen dit buffer zijn. Hierover later me`}er. De BIBODOS diskette is niet beveiligd tegen kopieren. Maak in ieder geval (met BIBODOS of een sectora}-copyer) een kopie van deze diskette zodat er niets mis kan gaan.Doe de kopie (of het origineel) van BIBODOS in uw drive (nrb}. 1 !) en schakel de computer in. TURBO 1050 gebruikers starten zoals gewoonlijk op met geopende diskgleuf. Vervolgens moet vc}ia SELECT ($100) verder 'geboot' worden.BIBODOS wordt eerst automatisch geladen waarna BASIC zich zoals gebruikelijk met 'Rd}EADY' meldt. Toets nu het woord 'DOS' in en druk op RETURN. Onmiddellijk verschijnt het BIBODOS-menu. Het BIBODOS-menu bevinde}t zich altijd in het geheugen en hoeft dus niet steeds van disk geladen te worden (behalve bij TURBO-BASIC !).U hoeft voor f}het kiezen van de een of andere functie alleen de letter die voor die functie staat in te toetsen. De RETURN-toets wordt alleg}en gebruikt wanneer nadere gegevens zoals file-namen, adressen e.d. opgegeven moeten worden.Met de BREAK-toets breekt U een q}B'BDOS SYSB-+BDUP SYSCXBIBODOS DOCBXBIBODOS DOCB+HAND BIE bewerking af. Onmiddellijk keert DUP naar het normale menu terug. Wanneer dit menu geheel of gedeeltelijk uit beeld is opgescr}hoven dan kan met een druk op de RETURN-toets het menu weer zichtbaar gemaakt worden.Als we nu dat BIBODOS-menu wat nader bs}ekijken dan zien we aan de bovenkant vermeld welke BIBODOS-versie U heeft geladen. Staat na het versienummer een 'N' dan heeft}t U de TURBO 1050 versie. In het andere geval staat er een 'F' welke duidt op de BIBODOS-versie, bedoeld voor HAPPY, SPEEDY eu}nz.In de volgende regel kunt U de 'konfiguratie' van BIBODOS op dat moment bekijken. Wijzigingen zijn aan te brengen via fuv}nctie 'H' (DOS schrijven).De cijfers en afkortingen betekenen hetvolgende:D:12345678 Invers weergegeven cijfers laten w}zien welke drive-nummers door BIBODOS worden herkend.Wanneer een normaal afgebeeld cijfer als drivenummer wordt gekozen dan x}verschijnt foutmelding: 160 (Foutief drive-nummer).BUF:2 Het maximaal aantal te openen files.Voor een goede werking vany} het BIBODOS DUP-menu moet hier minstens een '2' staan. Hoe minder buffers en/of drives actief gemaakt zijn, hoe meer geheuz}genruimte U over heeft.RD:8R Het drivenummer waarmee de RAM-disk wordt aangesproken.De letter 'R' achter het drivenumme{}r geeft aan dat de RAM-disk inhoud altijd intact blijft, ook na een zogenaamde 'koude start'. Wanneer het RAM-disknummer niet|} invers wordt weergegeven dan betekent dit dat BIBODOS wel is voorbereid op een RAM-disk maar dat uw computer geen geheugenru}}imte voor een RAM-disk heeft.RS:256K Grootte van de RAM-disk.Ook dit kan gewijzigd worden bij het gebruiken van functie~} 'H' (DOS schrijven). Er zijn drie mogelijkheden: 64 K, 128 K en 256 K. Pas op: wanneer U een 256 K RAM-disk konfigureert op }een computer die in werkelijkheid niet zoveel geheugen heeft dan werkt alles schijnbaar normaal totdat U de bovenste geheugen}grens overschrijdt. Een verminkte RAM-disk inhoud is dan het nare gevolg !! U ziet een aantal functie}s waaruit U een keuze kunt maken.Elke functie wordt voorafgegaan door een letter. Alleen die letter hoeft te worden ingetoet}st. Laten we beginnen bij de toetsen '1 t/m 8'.1 t/m 8Het intoetsen van een cijfer laat de directory (inhoud) van }de diskette in de drive met het gekozen nummer zien. Wordt een niet bestaand drive-nummer gekozen dan verschijnt een foutmeld}ing.Alle files worden getoond plus het aantal nog vrije sektoren. Bovendien wordt het formaat (density) van de diskette geme}ld. Beveiligde files worden aangegeven met een '*' voor de file-naam.Wanneer bij het opvragen van een diskinhoud met een }van de cijfertoetsen tegelijk de 'SHIFT'-toets wordt ingedrukt dan verschijnt de inhoud van de diskette eventueel e}erder uitgewiste of niet afgesloten files. Een uitgewiste file krijgt voor de naam een '='-teken. Een foutief afgesloten fi}le een '?'-teken.Een uitgewiste file kan meestal met de functie 'J' (terughalen) hersteld worden mits de 'gewiste' sektore}n nog niet door een andere file zijn overschreven.Dit terughalen lukt niet wanneer aan de filenaam een '?' vooraf gaat.Fi}le-namen die voorzien zijn van de tekens '<' en '>' kunnen niet door DOS 2.0 gelezen worden. (wel door DOS 2.5)A: Disk} inhoudDeze functie doet hetzelfde als het intoetsen van een cijfer (drivenummer). Nu kan echter exact aangegeven worden we}lke filenamen uit de disk-inhoud op het scherm moeten verschijnen. Op deze manier kunt U naar een bepaalde file-naam zoeken. }Bevindt deze file-naam zich niet op de diskette dan wordt alleen het aantal vrije sektoren opgegeven. Wanneer U bijvoorbeeld }wilt zoeken naar de files die als (laatste drie letters) BAS hebben gekregen dan toetst U in: *.BASWilt U drive 2 }bekijken dan wordt dat (bijv.): 2*.BAS of D2:*.BASDe 'D' of de dubbele punt ':' kan weggelaten worden.Het sterretje ('*}') is bedoeld als JOKER (engels: WILDCARD). Toets nu *.* in (na de 'A'). Alle filenamen verschijnen op uw scherm. Wanneer U B}*.* intoetst dan worden alleen de namen die met een 'B' beginnen getoond. Ook het vraagteken kan hier gebruikt worden. Het '?}'-teken vervangt dan 1 letter of cijfer.Voorbeelden:TEST? = TEST1 TEST2 TESTA } TESTLIST.00? = LIST.001 LIST.002 LIST.00HELP.* = HELP.DOC HELP.TXT } HELPA?.??? = AB.BAS A1 A.*Deze wijze van filenaam-aanduiding geldt ook wanneer} U vanuit BASIC filenamen opgeeft (voor bijv. het laden van een file met 'LOAD').Wanneer U de diskinhoud met een printer op} papier wilt laten afdrukken dan moet U hetvolgende invoeren:*.*,P:*.BAS,P:De 'P:' dient ervoor de computer opdracht te ge}ven alle tekst naar de printer te sturen. Vergeet hierbij vooral de komma voorafgaande aan 'P:' niet.B: Basic oproepenDo}or het intoetsen van de 'B' verlaat U het BIBODOS-menu en komt weer terecht in BASIC of in het programma van een op dat momen}t aangebrachte insteekmodule.Wanneer U vanuit BASIC naar het BIBODOS-menu bent gegaan en op dat moment heeft zich een BASIC-}programma in het geheugen bevonden, dan zal na terugkeer in BASIC datzelfde programma nog steeds onaangetast in het RAM-geheu}gen van de computer aanwezig zijn. Dit geldt niet wanneer U functie 'C' (file kopieren) heeft gebruikt.Wanneer U vantevoren }BASIC heeft uitgeschakeld (d.m.v. indrukken 'OPTION'-toets bij het opstarten van de computer) dan ziet U de foutmelding 'GEEN} BASIC/MODULE'.C: File kopierenMet dit commando is het mogelijk files van een bron naar een doe}l te sturen. Niet alleen van disk naar disk maar ook van cassette, toetsenbord of disk naar de printer, het beeldscherm, een }andere disk(drive) of cassetterekorder. Tussen bron en doel dient ook hier een komma geplaatst te worden.Voorbeeld: *.*,2 } of 1,2Alle files van drive 1 worden nu naar drive 2 gekopieerd.FILE.DOC,P: FILE.TXT,E:De tekstfile FILE.DOC zal naa}r de printer worden gestuurd.De file FILE.TXT zal op het beeldscherm verschijnen.E:,2:FILE.DOCTekst zal vanaf het scherm }naar drive 2 worden gestuurd. De invoer van de tekst gebeurt met het toetsenbord. Het einde van de file geeft U aan met de to}etskombinatie 'CONTROL-3'.De computer kan U vragen de 'bron' of 'doel'diskette in te steken, ook wanneer U helemaal niet me}t een disk aan het werk bent. Druk in dat geval gewoon op 'RETURN' waarna de computer doorgaat met de gekozen functie.Wanne}er U met 1 drive wilt kopieren dan geeft U geen 'doel' op:HELP.DOC of *.BASHierbij zult U afwisselend de 'bron' en 'doe}l'diskette in de drive moeten steken. De computer zal U hierbij helpen. Verwissel de diskettes niet per ongeluk ! De computer} kan dit niet voor U controleren.Maak een eenmaal begonnen kopieerhandeling geheel af en probeer niet door het indrukken van} de RESET-toets een foutieve handeling af te breken. U loopt dan de kans dat een niet uit te wissen en verminkte file ontstaa}t.Wanneer U in een 'bron'filenaam sterretjes gebruikt,dan kunnen meerdere files automatisch gekopieerd worden: *.* 2*.*,}1 2,1Als U niet files gekopieerd wilt hebben dan kunt U de 'navraag'-functie aanzetten. De computer zal een filenaam} tonen en U vragen of U wel of geen kopie wilt. Door het intoetsen van de 'J' of 'RETURN' geeft U toestemming. Drukt U op de }'N' dan wordt de aangegeven file overgeslagen en laat de computer de volgende filenaam zien.Met een druk op de BREAK-toets b}reekt U het kopieren af.De 'navraag'-functie schakelt U in door achteraan de door U ingevoerde filegegevens de tekens '/Q' t}e plaatsen.Bijv: *.*/Q 2*.BAS,1/Q 1,2/QDe navraagfunctie werkt alleen waneer U inderdaad sterretjes gebruikt !Geeft U} bijvoorbeeld de filenaam TEST.DOC/Q op, dan wordt deze file, mits aanwezig, onmiddellijk gekopieerd zonder toestemming te }vragen. Een file kan eventueel tijdens het kopieren een andere naam krijgen. Geef }hiervoor de 'bron'filenaam zonder sterretjes op, dan een komma en vervolgens een andere filenaam. Bij het gebruik van 1 diskd}rive wordt de file op diskette onder de tweede opgegeven filenaam gekopieerd.Wilt U die file echter toch op een and}ere diskette hebben, dan is het eenvoudiger op de normale manier (met 1 filenaam) te werken en vervolgens de filenaam op de '}doel'diskette met functie 'E' te wijzigen (zie verderop).U kunt de ene file achter aan een andere file koppelen. Dit wordt }wel gedaan om meerdere programmagedeelten tot een file samen te voegen. Wanneer U bijvoorbeeld de file: TEST.COM achter aan d}e file PROGR.COM wilt plakken dan moet U de filenamen als volgt intoetsen: TEST.COM,PROG.COM/AVoor het samenvoegen dient het} kenteken '/A'. Hierbij blijft de file TEST.COM onveranderd. Er wordt namelijk een kopie van gemaakt die achter de file PROG.}COM wordt geplakt.Deze wijze van samenvoegen veroorzaakt echter vaak een geheel of gedeeltelijk lege sektor tussen de twee g}edeelten in. Om deze overbodige sektor kwijt te raken hoeft U slechts de samengestelde file in zijn geheel nogmaals te kopier}en op eventueel dezelfde disk onder eventueel dezelfde naam. ήMet BIBODOS kunnen }ook zeer lange files gekopieerd worden. Wanneer BASIC niet is uitgeschakeld kunnen circa 190 single density sektoren in een k}eer ingelezen worden. Zonder BASIC zijn dat er ongeveer 250. Is de file langer dan zult U een of meer keren de diskettes moet}en wisselen. Bij het gebruik van twee drives gaat alles vanzelf en hoeft U niets te doen.Breek ook hierbij het kopieren } voortijdig af.De file BDOS.SYS kan niet gekopieerd worden. Gebruik hiervoor de functie 'H' (DOS schrijven).Denk erom dat} een in het geheugen aanwezig BASIC programma bij het gebruik van functie 'C' gewist wordt. Om dit te voorkomen kunt U bijvoo}rbeeld het programma eerst naar de RAM-disk schrijven voordat U begint met het kopieren.D: File uitwissenMet deze functi}e kunnen een of meer files van een diskette gewist worden. Met functie 'O' (terughalen) kan een gewiste file weer hersteld wo}rden mits er nog niet met een andere file overheen geschreven is.Wanneer U als filenaam opgeeft: *.* dan kunnen alle files g}ewist worden. Hierbij zal de computer steeds een filenaam laten zien met de vraag of U die file wel of niet wilt wissen. Een }druk op de 'J' wist de file uit. Elke andere toets laat de computer naar de volgende file gaan zonder de aangegeven file te w}issen. BREAK beeindigt de wisfunctie.Wilt U, zonder steeds te hoeven bevestigen, in een keer alle aangegeven files uitgewist} hebben dan kunt U via het achtervoegsel '/N' het 'navragen' uitschakelen, bijv.: *.BAS/NE: Namen wijzigenHiermee kunt U} de naam van een file veranderen. U moet dan twee filenamen, gescheiden door een komma, ingeven, bijv.:TEST.DOC,TEST.TXTOok} hetvolgende is mogelijk: *.DOC,*.TXTHierbij worden alle files met de extender 'DOC' veranderd in xxx.TXT.Let erop dat de n}ieuwe naam nog niet eerder op de diskette voor komt. U komt anders te zitten met twee verschillende files met dezelfde naam. }Herstel is dan niet meer mogelijk. Beide files worden namelijk gelijktijdig veranderd.Het enige wat U dan kunt doen is een f}ile met functie 'D' (met ingeschakelde 'navraag') uitwissen, de overblijvende file een andere naam geven en met functie 'O' (}terughalen) de gewiste file weer herstellen.Een gewiste file verschijnt in de 'speciaal-diskinhoud' (bijv. SHIFT+1) met het }kenteken '=', bijv.: = PIPO.BAS 103F: BeveiligenMet deze functie kunnen files tegen uitwissen of overschrijven beveiligd} worden. In de diskinhoud ziet U de beveiligde filenamen voorafgegaan door een '*' aangegeven staan. bijv.: * AGENDA.BAS 84O}m een beveiligde file te kunnen wissen of overschrijven moet eerst met functie 'G' het sterretje verwijderd worden.Pas op! H}et beveiligen van files beschermt U tegen het per ongeluk formatteren (dus volledig wissen) van de diskette.G: Vrij z}ettenEen met functie 'F' beveiligde file wordt weer 'vrij' gezet, d.w.z. dat het sterretje voor de filenaam weer wordt wegg}ehaald.H:DOS schrijvenDe functie 'H' zorgt voor een kopie van BIBODOS op een andere diskette. Hierbij kunnen tevens enke}le parameters gewijzigd worden. De gewijzigde instellingen worden dan met BIBODOS meegeschreven.Na het intoetsen van de 'H' }verschijnen enige vragen die eerst beantwoord moeten worden voordat de kopie van BIBODOS geschreven wordt.U krijgt de volgen}de vragen:Schrijf DOS naar: 1Geef hier aan naar welke diskdrive een kopie van BIBODOS gestuurd moet worden. RETURN stelt h}et drivenummer automatisch op 1. BREAK breekt ook hier de functie af.BIBODOS kan niet naar een RAM-disk geschreven worden.}BDUP schrijven J/N: JSoms is het niet nodig het BIBODOS-menu op een nieuwe diskette te hebben (bijv. wanneer een AUTORUN.SYS} file aanwezig is en er toch niet met het BIBODOS-menu gewerkt hoeft te worden). U kunt dan een 'N' intoetsen. Daarna zal all}een de file BDOS.SYS naar de diskette geschreven worden.Konfigureren J/N: NOm enkele DOS-parameters te kunnen wijzigen dru}kt U hier op 'J'. Hoeft er niets veranderd te worden dan drukt U op 'J' of op RETURN.Wilt U BIBODOS opnieuw konfigureren dan} verschijnt na het intoetsen van de 'J' een nieuw lijstje met vragen. Ook deze vragen zullen we even langs lopen:Aantal dis}kdrives: 2Heeft U maar een drive dan kunt U hier '1' intoetsen. Er kunnen maximaal vier drives aangegeven worden. Geef om ge}heugenruimte te sparen niet onnodig veel drives op.Het aantal drives heeft niets met een eventuele RAM-disk te maken.Aanta}l buffers: 2Hiermee kunt U het aantal filebuffers wijzigen. U bepaalt hiermee hoeveel files gelijktijdig geopend en bewerkt }kunnen worden. Om technische redenen moeten minimaal 2 buffers aanwezig zijn. U kunt maximaal 6 buffers aktiveren. Geef ook h}ier niet onnodig veel buffers op.Ramdisk aan ? J/N: JBij het gebruik van een computer met meer als 64 K werkgeheugen kunt }U het extra geheugen gebruiken als een RAM-disk. U heeft dan een zeer snelle extra diskdrive tot uw beschikking. Wanneer U de}ze vraag met 'J' heeft beantwoord dan zal BIBODOS elke keer bij het 'booten' testen of er genoeg geheugenruimte aanwezig is v}oor het opzetten van een RAM-disk. Is dit het geval dan wordt de RAM-disk automatisch opgezet.Wilt U een RAM-disk? Dan mag U} nog drie extra vragen beantwoorden die te maken hebben met die RAM-disk:Ramdisk nummer: 8Hier bepaalt U onder welk driven}ummer de RAM-disk aangesproken moet gaan worden. U kunt kiezen uit de nummers 2 tot en met 8. Bij gebruik van twee drives kun}t U uiteraard niet het nummer 2 kiezen voor de RAM-disk.Als standaard wordt altijd voor de RAM-disk het nummer 8 gekozen. Sp}eciaal voor DOS 2.5 (dat ook met RAM-disk nr. 8 werkt) geschreven programma's kunnen dan probleemloos onder BIBODOS lopen.R}amd. resident J/N: JDoor hier met 'J' te antwoorden bepaalt U dat bij het opnieuw 'booten' van een diskette de RAM-disk inta}ct blijft. Voorwaarde is wel dat U uw computer niet uitschakelt ! Opnieuw 'booten' zonder de computer uit te schakelen is mog}elijk vanuit BASIC door het intoetsen van het commando 'BYE' waarna U met 'RESET' weer terug in BASIC komt. Ook het indrukken} van de 'RESET'-toets na POKE 580,1 heeft een 're-boot' tot gevolg. Ook: A=USR(58487) + RETURN werkt uitstekend.Vanuit BIBOD}OS krijgt U een 'koude start met de toetskombinatie: SHIFT-CONTROL-TAB, of, met de functie 'M' (start vanaf adr) geeft U adre}s E477 (coldstart-vector) in en drukt op RETURN.Denk er om dat een 'koude start' het geheugen ! Belangrijke prog}ramma's eerst in de RAM-disk of op de 'echte' diskette schrijven voordat U een 'koude start' doet.Ramdisk grootte: 1-64k 2-}128k 3-256k: 3De computer vraagt hier hoeveel geheugen, behalve de 64 K die uw computer voor zichzelf nodig heeft, over is }om een RAM-disk in te maken. Wanneer U een 130 XE computer bezit dan heeft U dus 64 K geheugen over voor een RAM-disk. Bij ee}n tot 256 K opgevoerde 800 XL moet U dus een '2' invullen (256-64=192 !).De RAM-disk werkt prima met een 130 XE en vele ande}re geheugenuitbreidingen zoals Compy-shop e.d. Mocht U een sterk afwijkende uitbreiding bezitten dan is het mogelijk de bitta}bel in de bootsektor van BIBODOS te veranderen.Wanneer U de RAm-disk op een grootte van 256 K heeft ingesteld en U gaat late}r met BIBODOS op een computer werken die minder geheugenruimte bezit dan wordt schijnbaar toch een RAM-disk geinstalleerd van} 256 K. Zolang U nu bij het volschrijven van de RAM-disk maar niet de bovengrens van het geheugen bereikt is er niets aan de }hand. Gaat U te ver dan wordt de reeds in de RAM-disk aanwezige data overschreven en dus verminkt ! Pas dus goed op!Een 256} K RAM-disk heeft 1014 sektoren.Een 128 K RAM-disk heeft er 502 en in een 64 K RAM-disk zitten 246 sektoren. Het gaat hierbi}j wel om Elke sektor kan 256 bytes bevatten. DOS 2.5 werkt met , met 128 bytes per sektor. Laa}t U dus niet misleiden door het aantal opgegeven vrije sektoren.Toetsenbuffer J/N: JNet zoals meestal het geval is bij gro}tere computers kan uw 8-bittertje voorzien worden van een 32 tekens groot keyboard buffer. BIBODOS zorgt hiervoor als U deze }vraag tenminste met 'J' beantwoordt. Is een toetsbuffer lastig (bij spelletjes bijvoorbeeld) dan kan dit buffer uitgeschakeld} worden. U antwoordt dan deze vraag met 'N'.Wanneer uw drive is voorzien van een TURBO 1050 uitbreiding, dan is het van esse}ntieel belang dat het toetsenbuffer is. Het is anders onmogelijk de TURBO op hoge snelheid te laten werken. Het} toetsenbuffer gooit namelijk de in het geheugen geladen TURBO-routine, die o.a. voor de hoge lees- en schrijfsnelheid zorgt,} volledig in het honderd. Mocht U een DOS-versie hebben die niet wil draaien wegens dat toetsenbuffer, dan kunt U de disk toc}h booten door niet zoals gewoonlijk met geopende diskgleuf op te starten maar gewoon (net als vroeger) met gesloten diskgleuf}. TURBO wordt dan niet geaktiveerd, de disk wordt op normale (lage) snelheid geladen en U kunt een nieuwe DOS schrijven zonde}r toetsenbuffer.Door hierna opnieuw (met TURBO) te booten is alles weer normaal (dus snel).Alle door U veranderde parameter}s worden pas werkzaam wanneer U de computer opnieuw laat 'booten' met het nieuw weggeschreven BIBODOS.I: FormatterenDez}e functie gebruikt U om een nieuwe diskette voor gebruik klaar te maken of om een oude disk geheel te wissen en opnieuw te ku}nnen gebruiken. Ook nu krijgt U enige vragen te beantwoorden:Formatteer drive nr: 1Geef op welke drive moet gaan formatter}en. Ook de RAM-disk kan geformatteerd worden. Alle oude data wordt dan gewist.Density S/M/D/C: SDe computer wil nu weten i}n welke density de diskette geformatteerd moet worden. S=Single, M=Medium, D=Double. Double density is natuurlijk alleen met} een uitgebreide diskdrive mogelijk (zoals HAPPY of TURBO).Kiest U de 'C' dan wordt de diskette opnieuw geformatteerd m }aar worden alleen de directory, VTOC en boot-sektoren opnieuw geschreven.De density blijft ongewijzigd. Deze methode van wis }sen gaat veel sneller dan formatteren. Voor het DOS-systeem maakt het geen verschil of U formatteert of met 'C'(clear) de dis }k wist.Formatteer Dx J/N: NUw laatste kans een vergissing te herstellen. Weet U zeker dat alles van de betreffende disk ui }tgewist mag worden ? Zo ja, dan drukt U op de 'J' en..... daar gaat-ie !J: TerughalenHiermee kunt U proberen om per onge }luk met functie 'D' gewiste files te herroepen. Dit gaat echter alleen wanneer nog geen andere data over de oude file-inhoud }heen is geschreven.Lukt het terughalen niet dan bent U de gewiste file onherroepelijk kwijt. U ziet dan foutmelding 174 op u}w scherm.K: Save binairDe geheugen-inhoud van de computer kan met dit commando naar disk geschreven worden. U krijgt dan} op disk een zogenaamde COM-file. Bovendien kunt U een init en een startadres opgeven zodat de file geladen en automatisch ge}start kan worden.U toetst in: FILENAAM,EXT,startadres,eindadres,initadres,runadresWanneer U een file zonder init- of start}adres wilt wegschrijven dan toetst U bijvoorbeeld in: FILE.OBJ,3000,3FFFAlle adressen dienen als hexadecimaal getal ingevoer}d te worden.Nog een voorbeeld: U wilt een file met alleen een startadres aanmaken. U toetst dan in: FILE.OBJ,3000,3FFF,,3400} (2 komma'S)L: Laad binairHiermee kunnen COM-files geladen en gestart worden. U geeft slechts de filenaam, BIBODOS doet} de rest.Wanneer U achter de filenaam het achtervoegsel '/N' plaatst dan wordt de file wel geladen doch niet gestart.M: R}un vanaf adrDeze functie start een reed ingeladen machinetaal-programma. Ook hier weer een hexadecimaal getal invoeren.Pas} op dat U geen foutief adres opgeeft. Programmadelen kunnen verminkt worden of de computer slaat op hol (crash)!Opmerking: w}anneer U als adres een '*' intoetst dan wordt een met functie 'L' ingeladen programma gestart.N: Autorun makenDit is ee}n bijzondere functie van BIBODOS. De functie schrijft een 'AUTORUN.SYS'-file naar disk. In deze file kunt U enige BASIC-comma}ndo's zetten. Hiervoor krijgt U plaats voor 40 lettertekens. Wanneer die disk wordt 'geboot' dan wordt automatisch de AUTORUN}.SYS-file geladen en worden de daarin geschreven BASIC-commando's uitgevoerd. Zo verkrijgt U bijvoorbeeld een zelfstartend BA}SIC-programma.Wilt U bijvoorbeeld een disk maken waarmee bij het 'booten' volautomatisch het BASIC-programma PIPO.BAS wordt }geladen en gestart dan geeft U als commandoregel in: RUN "D:PIPO.BAS". Wanneer U vervolgens op de 'return'-toets drukt wordt }de AUTORUN.SYS file direkt weggeschreven. Zorg er voor dat de juiste diskette in de drive zit !De AUTORUN.SYS file wordt alt}ijd naar drive 1 geschreven.Tenslotte nog hetvolgende:Bij het gebruik van Turbo-basic kunt U niet werken met het BIBODOS- }menu. Vanuit Turbo-basic naar DOS gaan is niet mogelijk. De computer slaat zelfs op TILT.Het is het verstandigst om alleen B!}DOS.SYS op de disk met Turbobasic te zetten. Verder werkt alles net als anders.Dit was een beetje uitleg over BIBODOS. Hop"}elijk zult ook U BIBODOS gaan waarderen als een van de meest comfortabele "DOSSEN", speciaal wanneer U beschikt over een disk#}uitbreiding en een geheugen van meer dan 64 K.Veel sukses ermee !Uit het duits vertaald door: W.de Lange. $} Oktober 1987. met dank aan CASANOVA tm ORIGINEEL:(c)COMPY-SHOP duits vertaald door: W.de Lange. N